1820ko abuztuaren 12an jaio zen Urretxun Jose Maria Iparragirre Balerdi. Gaur 200 urte betetzen dira, eta Euskal Herrian gogoan izan dute musikaria eta poeta. Besteak beste, jaioterrian omenaldia egin diote.
Erbestean eman zituen urteak, eta Euskal Herrira itzulita, 1855. urtean preso sartu zuten Tolosan. Tolosako justizia jauregiko kartzelan egon zen, gaur egungo Topic zentroan. Tartean ezagutu zuen Alegiako Anjela Kerexeta neska gaztea, eta 1858ko abuztuaren 29an, Baionatik itsasontziz abiatu ziren Argentinara. Han ezkondu ziren 1859ko otsailean. Argentinan eta Uruguain artzain ibili ostean, Euskal Herrira itzuli ahal izan zen 1877. urtean. Bakarrik itzuli zen, eta familia osoa Euskal Herrira ekartzea izan zuen helburu; ez zuen lortu. 1881ean hil zen Iparragirre, Ezkioko Zozabarro-Txiki baserrian, eta Uruguain hil zen Anjela Kerexeta alegiarra, 1920an.
Berria egunkaria Udako seriek atalean, Jose Maria Iparragirrez Mito bat tiraden osatzen ari da. "Bi mende dira Jose Mari Iparragirre (1820-1881) jaio zela. Soldadua, poeta, musikaria, erbesteratua, artzaina, bizizalea... Eroritako haritz bat. Mito bat":
Trailerra. Haritz erori bat
Gidoia. Konbentzioen kontra
Duela bi urte, Gipuzkoako Hitza-n argitaratu zen: ‘Gitarra zahartxo bat’ hartuta, bidaian