'Self'

Kontzeptu hori pertsonen arteko harreman ezberdinak bezainbeste self ezberdinek osatzen dute. Self horietako bakoitzak sentimendu, pentsamendu, oroitzapen eta jarrera multzo bat darama lotuta, erlazionatzen ari garen pertsonaren eta testuinguruaren arabera. Erraz ulertzen da hori gogoan hartzen badugu nola sentitzen, pentsatzen eta jokatzen dugun bikotekidearekin, senideekin, lagunekin, lankideekin, rol desberdinak nola betetzen ditugun konturatzeko. (Erreakzio kimikoaren metafora oso interesgarria iruditzen zait hau azaltzeko: modu baterako edo besterakoak gara, norekin jartzen garen harremanetan horren arabera, eta horrek ez du esan nahi gure ezaugarri nagusiak galtzen ditugunik, baizik eta eraldatu besterik ez garela egiten).

Oro har, hizpide ditugun self horiek sozialki onargarria denaren barruan mugitzen dira, gugandik espero denaren barruan, baina beste self batzuez ere hitz egin dezakegu, erreprimitu egiten ditugunak, besteei erakusten ez dizkiegunak, eta ezagutza kontziente gehiago edo gutxiago daukagu beraiei buruz. Inauterietan konstrikzio sozial eta pertsonalak lasaitzen dira eta beste self horiek askatzeko aukera izaten dugu. Gure alde sakonekin identifikatzen gara eta Walt Whitman-en bertsoen jendetza gogorazten didate: alde femeninoa nabarmen bihurtzen da gizonezkoarengan, eta alderantziz, edo gure animalia totemikoarekin konektatzen gara eta lehoiak bihurtzen gara (batzuk, Atheltic-ekoek adibidez, urte osoa daukate gogoan bere totema), edo gure alde ilunenekin, sorginez eta demonioz mozorrotuz, edo gure asmorik idealenekin, aingeru edo amabitxi maitagarri edo super heroi bihurtzen garenean.

Inauterien ondoren, Hauster Eguna dator, bere Genesiko esaldiarekin: «Hauts zara eta hauts bihurtuko zara», gure azken nortasuna gogorarazten diguna, dena perspektiban jarriz, egun batean izan garen guztia izateari utziko diogunaren mezuarekin. Quevedo poeta espainiarrak sakonki adierazi zuen denboraren joana eta bere amaiera heriotzarekin, sehaskaren eta hilobiaren artean izan garen horiei guztiei buruzko olerki batzuekin: «En el hoy y mañana y ayer, junto / pañales y mortaja, y he quedado / presentes sucesiones de difunto». («Gaur eta bihar eta atzo, / pixoihal eta hil-oihalak bateratzen ditut, / eta orainaldian hildakoen segida bat naiz»).

Psikoterapian osasun emozional onaz hitz egiten dugu gure self desberdinak integratuta daudenean eta egoera eta pertsona desberdinekin gaudenean, aukera batzuen artean egokiarena aukeratzeko gai garenean. Hori, jakina, ez da beti posible, eta orduan baztertzen ditugu geure alde batzuk, edo ez gara behar bezain malguak, eta gure self batean harrapatuta geratzen gara, eta, gure zurruntasunetik, zailtasunak izaten ditugu besteekin harremanak izateko eta gure emozioak kudeatzeko. David Wallin psikologoak honela dio: «Osasuntsu egoteak zerikusia du selfak bere barne-esperientziara iristeko duen gaitasunarekin; zenbateraino daude irekita selfaren zentzu desberdinen arteko komunikazioak? Zer erraztasunez ibil daiteke pazientea gogoaren egoera desberdinen artean? Edo horietako batean harrapatuta dago?».

Lan psikoterapeutikoaren zati handi bat, onarpenetik eta epaiketarik ezetik abiatuta, honako honetan datza: self desberdinak entseatzeko espazio babestu bat eskaintzea, eta pertsonak bere kabuz nor izan nahi duen, nolakoa eta norekin izan nahi duen erabakitzeko gaitasunera iristea, besteekin kontaktu osasungarriagoa eta osoagoa izatea eragozten diguten oztopoak identifikatuz.

Hauster Eguneko mezuak uzten digun umiltasunerako mezua gogoratuz —sentimendu erlijiosoak ditugun ala ez alde batera utzita—, atzera begiratuz utzi ditugun hildakoen segida ikusteko, bizi gaituzten identitate guztien artean nortzuk izan nahi dugun geure buruarentzat eta inguruarentzat aukera dezakegula jakinda, nire aldetik guztiz bat nator Viktor Frankl-ek bere pazienteei esaten zienarekin, gure self osasuntsuenei deia eginez: «Bizi zaitez bigarren aldiz bizitzen ariko bazinen bezala, eta lehenengo aldian orain jokatzear zauden bezain gaizki jokatu izan bazenu bezala».