Julene Illarramendi lasartearraren amari bularreko minbizia atzeman zioten eta metastasi baten ondorioz hil zen gero. Prozesu luzea izan zen, baina amaren gaixotasuna irakaspen handia izan zuen Illarramendik kontzientzia hartzeko. Bi urtera Miren Cuerdo lasartearrarekin batera Izan Inurri elkartea sortu zuen, minbiziaren akonpainamenduan, formakuntzan eta dibulgazioan ikuspegi feminista eta eraldatzailea garatzen duen elkartea.
Amaren gaixotasun prozesuan zehar izan zenuten akonpainamendua?
Amak hiru diagnostiko izan zituen; lehena 37 urterekin eta azkena 47 urterekin, hil zen arte. Familian oso natural eman dugu amaren gaixotasunaren prozesua, baina egia da azken fasea gogorra izan zela, poliki doan prozesua baita. Hor bai sentitu genuen elkarte baten beharra, baina orokorrean ondo eraman dugun prozesua izan da. Hala ere, bagenekien jende askok horren beharra zuela eta horregatik ama hil eta bi urtera Izan Inurri elkartea sortu nuen, 2019an.
Zerk eman zizun elkartea sortzeko bultzada?
Nire amaren dolu prozesua eramateko edo bere figura nolabait hemen egoteko sortu nuen. Baina ez da bere borroka izan, nire borroka baizik. Hasieran oso galduta nengoen ez nekielako nondik jo eta inoiz ez nuen pentsatuko inondik inora hau pasako zanik. Hasierako asmoa kamiseta batzuk egin, horiek saldu eta bildutako dirua inbestigaziora bideratzea zen, baina handitzen joan den proiektua izan da.
Tributxoa osatu duzuen arte.
Bai, hori da. Oso nahigabe sortu den proiektua da eta hori da politena. Miren Cuerdo eta biok hasi ginen proiektuarekin, ondoren Olatz Mercader batu zen eta hortik gutxira Jordina Arnau. Jende ezberdina batzen joan da Inurri eraiki dugun arte.
Zergatik Inurri?
Nire amak inurri batzuen tatuajea zuen hanken. Gogoan dut ama prozesuan zegoen bitartean, ahizpak eta biok lehen tatuajea egin nahi genuela amarekin batera. Kimioterapia prozesuan zegoenez, amak ezin zuen tintarik sartu azalean, eta beraz, ahizparekin batera amak zituen inurri horiek berak tatuatu genituen. Ez dut inoiz jakin inurri horien tatuajearen zergatia, baina beranduago elkarteak zein izen izango zuen pentsatzen Miren eta biok hori izango zela erabaki genuen. Inurriak txikiak dira, baina oso langileak eta denak elkarrekin doaz.
Zein zerbitzu eskaintzen dituzue?
Inurri oso denbora gutxian hazi da. Hasiera ideia asko genituen, baina errekurtso gutxi. Batetik, orain arte ez dugu leku fisikorik izan, eta tabernetan edo beste espazio batzuetan biltzen ginen. Bost urteren ostean, aurten eman digute lokala. Bertan atea zabalik dago beharra edo interesa duen edozeinentzat, baina garbi utzi nahi dugu hau ez dela denda bat. Azkenean guk hemen akonpainamenduak egiten ditugu, eta ez dugu jendea sartu eta atera ibiltzerik nahi.
Inurriren funtsa akonpainamendua da. Beharrezkoa iruditzen zaigu minbizia izan duen edo duen edonork Inurri zer den jakitea, medikura joaten zarenean ez delako gure laguntza eskaintzen. Sistema Publikoak ondo funtzionatzen du, baina tartean baditu gabezia batzuk; jende asko izaten da kontsultan, kasu bakoitza ez dakite ondo bideratzen eta erreferenteak behar dituzte. Inurri horretarako dago. Lehen une horretan, behar izanez gero, hemen gaude akonpainamendua egiteko edota beharrak aztertzeko. Akonpainamendua indibiduala edo pertsonala egiten dugu, baina modu informalean; ez gara psikologok, esperientziatik egiten dugu.
Igandean Bularreko Minbiziaren Nazioarteko Eguna ospatuko da. Zer da zuentzako egun hori?
Duela hiru urte egun horri buelta ematen hasi ginen. Urria iristen da eta kaleak arrosez estaltzen dira, bularreko minbizia oso lotuta dagoelako arrosa kolorearekin, baina kapitalismoaren beste adar bat da gaixotasunaz aberasten dena. Beraiek esaten dute inbestigaziora bideratuko dutela dirua baina funtsean kopuru oso txikia bideratzen dute inbestigaziora eta gainontzeko guztia poltsikoan gordetzen dute. Jende asko ez da honetaz konturatzen eta horretarako gaude gu. Instituzioei ozen adierazi nahi diegu bularreko minbizia ez dela arrosa, mila kolore dituela. Hala ere, bularreko minbiziaren kolorea, berez, melokotoi kolorea da, baina ikusi zutenean zein errentagarritasun zuen horrek kolorea aldatu zioten.
Horrez gainera, bularreko minbizia oso entzuna da, baina non daude gainontzeko minbiziak? Denek dute haien eguna. Adibidez, astelehenean, Bularreko Minbizi Metastasikoaren Eguna izan zen eta ez zen ezer ospatu. Bularreko minbizia duten % 90ak ondoren metastasia pairatzen dute eta bost urteko bizi itxaropena izaten dute. Hori ez da inoiz aipatzen eta elkarte askok ez dute hori tratatzen. Zergatik? Beldurra ematen dielako, baina errealitate bat da eta guk lekua eman nahi diogu horri. Iganderako horren bueltako manifestua prestatu dugu.
Nola ospatuko duzue?
Elkarretaratze bat egingo dugu eta bertan gure manifestua irakurriko dugu. Tartean Agurra egingo dugu, aurten udara gogorra izan dugulako; zazpi inurri hil dira, oso gazte. Elkartearen parte esanguratsua ziren eta tartea eskaini nahi diogu igandean. Gure artean elkartzeko eta aldarrikapenak egiteko eguna izango da, gauzak beste era batera egin daitezkeelako, eta badakigu lortuko dugula.
HARREMANETARAKO
- Webgunea: www.izaninurri.eus
- Helbide elektronikoa: izan.inurri@gmail.com
- Telefono zenbakia: 613 448 268
- Helbidea: Kale Nagusia 10, Usurbil, Gipuzkoa. Sarrera Askatasuna plazatik.