Gipuzkoan garraio publikoaren erabilera sustatzeko neurrien artean, uztailean aurkeztutako plan pilotua dago. Plan horren arabera, taxi-zerbitzua eskaripean eskaintzen da, Tolosaldeko herriak lotzeko. Nola joan da plan pilotua?
Esperientzia oso ona izan denez, proiektu pilotua hilabetez luzatzea erabaki genuen, abuztura arte. Lortutako datuak argigarriak izan dira Tolosaldeko eta, oro har, biztanle gutxien dituzten udalerrietako mugikortasunaren kudeaketari hobeto heldu ahal izateko. Talde honek konpromisoa hartu du Gipuzkoako herritar guztiek mugikortasunerako duten eskubidea bermatzeko, eta konpromiso horrek esan nahi du MUGI sistemaren bidez garraio publikoaren mugikortasuna hobetu behar dela biztanle gutxiagoko eremuetan.
Neurri hori Alegia, Altzo, Orendain, Baliarrain, Ibarra, Berrobi, Elduain eta Berastegiko Lurraldebus zerbitzuekin osatzen da. Zein zen egoera zerbitzu horien aurretik?
Udalerri horiek zabalak dira lurraldean, biztanle gutxi dituzte eta sakabanatze handia dute; beraz, ibilgailu pribatua erabiltzeko kultura oso errotuta dago. Haien beharrak eta Tolosan bizi diren biztanleak desberdinak dira, adibidez. Proiektu honen helburua da gaur egungo egoera iraultzea eta garraio publikoaren erabilera erraztea biztanle gutxien dituzten eremuetan, garraio pribatuaren kaltetan, udalerri horietako biztanleek MUGIren tarifa ekonomiko eta bidezkoei eta Lurraldebusen eskaintzen dugun garraio publikoaren kalitateari etekina atera diezaieten.
Hori lortzeko, arreta berezia jarri behar dugu Lurraldebusen etengabeko ebaluazio-prozesuetan, eta hobekuntza-ekintzak egin behar ditugu eremu horietan, bai eskariaren araberako zerbitzuan, bai zerbitzu erregularrean. Laburbilduz, autoa erabiltzeko beharra saihestu behar dugu, eta, horretarako, landa-garraio publikoa erabiltzeko aukerak hobetu behar ditugu.
Nola funtzionatzen du eskaripeko taxi zerbitzuak?
Lurraldebusek Tolosaldean dituen garraio publikoaren zerbitzu erregularrak osatzen dituen taxi zerbitzua da, eta gaur egun bost linea eskaintzen ditu. Helburua herritarren mugikortasuna hobetuko duen zerbitzua eskaintzea da, zerbitzu erregularren ordutegiak modu malguan osatuz. Guztia auto pribatua gutxiago erabil dadin.
Zein da erabiltzaileen profila?
Atariko azterketa batek erakusten digu erabiltzaileek joan-etorriko bidaiak egin dituztela, eta, bestalde, handitu egin dela mediku-zentroetara bisitak egiteko eta ohiko kudeaketak egiteko erabilera, hala nola erosketak egiteko. Alderdi horiek zainketen mugikortasunean sartzen dira. Azkenik, gazteek garraio publikoa asko erabiltzen dute inguruan, aisialdirako.
Esan al daiteke, beraz, proiektua finkatu egin dela? Osatu al da eskualdeko garraio publikoko zerbitzua eskatutako taxi-zerbitzuarekin?
Pilotuak berretsi du proposatutako hobekuntza-soluzioa baliozkoa dela, eta aukera eman digu MUGIren erabiltzaileen mugikortasun-eskubidea hobetuko duen zerbitzu bat emateko behar diren baliabideak baloratzeko eta zehazteko. Gainera, oso pozik gaude jaso dugun balorazio positiboarekin. Horrek guztiak Tolosaldeko Lurraldebus zerbitzuaren hurrengo lizitazioa hobeto dimentsionatzen lagunduko digu, zerbitzuak eskariaren arabera egokitzeko, sistema informatiko berriak eta biztanle gutxiagoko eremu horietara egokitutako flotaren erosketa barne. Pozik gaude emaitzak onak izateaz eta inguruan zerbitzua indartzeko formula bat aurkitzeaz.
Zer eginkizun du MUGI txartelak eskariaren araberako taxi zerbitzuaren proiektu honetan?
MUGI txartela tarifa ekonomiko eta bidezkoetarako eskubideak ematen dituen garraio txartela da, eta, esan bezala, onurak eskaintzen dizkie kolektibo jakin batzuei. Gipuzkoako garraio guztietan erabil daitekeen txartel bakarra da, eta horrek erabilerraza eta irisgarria egiten du. Gainera, azken urteotan egin dugun lanari esker, Arabako garraio guztietan, Bilboko Metroan eta tranbian ere erabil daiteke. Gainera, 2022ko irailetik abendura haien tarifak merkeagoak dira, Madrildik sustatutako ohiko tarifaren gaineko %50eko jaitsiera gehitu behar baitzaie. Neurri hori 2023. urte osora hedatuko da.
Zergatik da garrantzitsua garraio publikoa sustatzea?
Mugikortasuna herritarren funtsezko eskubidea da, osasuna edo hezkuntza diren bezala, eta funtsezko eginkizuna betetzen du gure bizitzetan; izan ere, mugikortasuna erabiltzeak eskubide horretaz gozatzeko aukera ematen digu, non bizi garen edo zer erosahalmen dugun kontuan hartu gabe. Eskubide horrek, gainera, eskubide gehiago ematen dizkigu, eta arlo publikotik ez bada bermatzen garraio publikoa pertsona guztientzat, litekeena da batzuek zailtasunak izatea, baliabide faltagatik edo beste inguruabar batzuengatik, adibidez, lanerako, hezkuntzarako edo osasun-laguntzarako eskubidea baliatzeko.
Gipuzkoan, garraio publikoaren sare osoa MUGI sistemaren inguruan antolatuta dago, eta hori oso garrantzitsua da; izan ere, kalitatezko garraioaz gain, tarifa merkeak eta bidezkoak bermatzen ditu, trena, hiriarteko autobusa edo hirikoa erabiltzen dugun alde batera utzita. MUGI txartela erabiliz, deskontu progresiboak aplikatzen zaizkigu: zenbat eta gehiago erabili, orduan eta merkeago bidaia. Gainera, hobari bereziak daude gazteentzat (MUGI Gaztea), adinekoentzat, baliabide gutxiago dituzten pertsonentzat eta familia ugarientzat. Operadoreen arteko garraio aldaketak, gainera, doakoak dira txartelarekin ordaintzen dugunean; beraz, Lurraldebusen Donostiara bidaiatzen baduzu eta han Dbus zerbitzua erabiltzen baduzu, ez duzu gehiago ordainduko.
Ba al duzue beste ekimenik eskuartean?
Lanean jarraituko dugu MUGIrekin garraio publikoaren zerbitzua hobetzeko landa-eremuetan eta biztanle gutxien dituzten eremuetan, hori lehentasunezko lanerako lerroa baita sailarentzat ere. Landa eremuetako mugikortasuna eta zainketen mugikortasuna asko ahaztu dira, eta utzikeria horri amaiera eman nahi diogu, gure erabiltzaile guztien beharretara egokitzeko.