Aldaketa sozialerako: burujabetza

Eskertuta daude eskualdeko pentsiodunak, haiek duela bi urte abiatu zuten borrokaren testigua gizarte eragileek hartu dutelako eskuetan. Iñaki Elduaienek hasieratik hartu du parte pentsiodunen mugimenduan eta erretiratu gisa, nahiz eta ezingo duen lanuzterik egin, urtarrilaren 30erako Euskal Herriko Eskubide Sozialen Kartak luzatutako greba orokorrerako deialdiarekin bat egingo du.

Pentsiodunen mugimendua duela bi urte oso modu «espontaneoan» abiatu zela aipatu du Elduaienek, «jendea oso haserre zegoen gobernuen aldetik ez zitzaielako ematen erantzunik oinarri-oinarrizkoak diren beharrei». Orain arte egindako borrokaren bitartez, erdietsitako lorpenak nahikoa ez direla iritzita, egoerak beste urrats bat ematea eskatzen zuela pentsatu zuten. Duela sei hilabete hasi zen Euskal Herriko pentsiodunen mugimendua beste gizarte eragileekin gogoetak partekatzen. «Gazteekin, sindikatuekin, kultur arloko eragileekin, autonomoekin, merkatariekin eta beste hainbat sektoreetako ordezkariekin bildu ginen eta denek esan ziguten guk egindako diagnostikoarekin bat zetozela eta egoera honi erantzun indartsu bat eman behar zitzaiola».

Aipatutako sindikatu eta gizarte eragile guztiak, Euskal Herriko Eskubide Sozialen Kartaren inguruan saretu dira azkeneko sei urteetan. Herritarren eskubide sozialak biltzen dituen gutuna osatu zuten 2013an prozesu parte hartzaile baten bitartez eta azken urteetan eskubide horien aldeko ekimenak antolatu izan dituzte. Pentsiodunek egindako gogoetak partekatzeaz gainera, beste urrats bat emateko pronto zeudela jakinarazi zuten Euskal Herriko Eskubide Sozialen Kartan parte hartzen duten euskal sindikatuek. Alazne Mantxola ELAko ordezkaria da: «Azken urteetan pentsioen erreforma inposatu digute, Zapateroren eta Rajoyren lan erreformak pairatu ditugu, geroz eta murrizketa gehiago ezartzen dituzte gizarte zerbitzuetan. Egoera honek zuzenean eragiten dio langile klaseari eta egoera honen aurrean geratzen zaigun aukera bakarra, erreminta indartsuena, greba orokorra da».

Bat dator LAB sindikatuko Laida Zubillaga eta nabarmendu du Eskubide Sozialen Kartan biltzen diren eragileek eutsi egin diotela pentsiodunek botatako hordagoari. «Krisiaren aitzakian murrizketak aplikatu zizkiguten eta orain ekonomia goraldi batean dagoela esaten diguten garaian, ez dizkigute eskubideak berrezartzen». Esperantza gutxi du Zubillagak Espainiako estatuan osatu den gobernu berriarengan eta greba orokorrarekin burujabetza ariketa ba egingo dela nabarmendu du: «Badaude tresnak eta moduak planteatzen ditugun gutxieneko horiei hemendik erantzuteko. Borondatea balego, seguru nago irtenbidea bilatuko litzatekeela».

Pentsiodunen mugimenduan hartzen du parte Nekane Berriotxoak eta Oneka taldeko kidea ere bada. Datorren urtarrilaren 30ean emakume pentsiodunek kalera ateratzeko inork baino motibo gehiago dutela esan du. Bere hitzetan, emakumeen pentsioak oso baxuak dira eta alargunenak are gehiago. Horregatik, emakume hauei lagundu egin behar zaie, protesta eginez eta mobilizatuz».

Pentsioak, ordea, ez dira soilik pentsiodunen afera edo hori uste du behintzat Ernai gazte antolakundeko Aitor Urkolak: «Auzi hau denoi dagokigu, baita gazteoi ere, gaur borrokatu beharko gara, biharko etorkizuna bermatu nahi badugu». Urtarrilaren 30eko greba orokorrarekin bat egiteko gazteek arrazoi bat baino gehiago dutela aipatu du Urkolak, gazteena oso sektore «prekarizatua» baita. «Egia da gazteok geroz eta formazio handiagoa dugula, baina alderantziz geroz eta baldintza okerragoetan lan egin eta bizitzera kondenatuta gaude». Ernaiko kideak Euskal Herrian bertan bizi eta lan egiteko gazteek duten ezintasunean jarri du azpimarra.

Hamaika arrazoi grebarako

Konbentzimendu hirukoitza azaldu dute Tolosaldeko greba orokorra prestatzeko batzordean biltzen diren eragileek: «Pentsioena denen afera da, oraingo pentsiodunena eta etorkizunekoena; bestetik lan baldintza duinen aldeko borroka ezinbestekoa da; eta bukatzeko, eskubide sozialak bermatu behar dira». Horretarako aldarrikapen taula bat adostu dute eragile guztiek, bestelako eredu sozio-produktiboa eraikitzeko eta egungo eredu erreproduktiboa iraultzeko, bizitza erdigunean jarriz eta zaintzari eta planetaren jasangarritasunari lehentasuna emanez. «Gizarte honek aurrera jarraitu nahi badu, planto egin beharra dauka», nabarmendu du Mantxolak.

Aberastasunaren birbanaketa, sektore publikoaren lidergoa, eskubideen unibertsaltasuna, euskararen normalizazioa, lurraldeen arteko oreka eta jendartearen beharren araberako antolamendua (lehen sektorea, azpiegiturak, garraio sektorea) aipatu dituzte gizarte eragile eta sindikatuek eredu berri horren oinarri gisa. Hain zuzen, ardatz horien bueltan eta greba orokorra prestatzeko saretze bat eman da azken hilabeteetan eta «oso aberasgarria» izan dela aipatu du Elduaienek. «Lan amankomuna egiten ari gara eta pozik gaude. Jende diferenteen arteko elkarlana beharrezkoa da, zubiak eraikitzeko balio baitu».

Dena, ordea, ez da urtarrilaren 30eko greba orokorrarekin amaituko. «Eguna pasako da eta konbentzituta nago grebak fase berri batean sartzeko balioko digula. Egunean lortzen ez duguna, urtarrilaren 31tik aurrera lortuko dugu», aipatu du Elduaienek.