Txit alai zeuden gaur mutilak. Aurpegiz eder, soinez fiñak izanagatik Tolosako neskatilak garelako atsegiñak. Horregatik ere nahi omen dute gurekin dantzatzia, maitatu ta ezkondutzia. Pastelero orpo zikiñaren alabakin ezkontzen zela eta jotzen zioten tarrapatatan, zergatik neskatxa zatarra zan. Eta Pello. Ai! Ai! Ziri-ziri Pello, nexka moñoña bati bere sudurra lukainka muturra zirudiela esaka... Gizonak ez dit ongi ematen mozkortu ezkero. Gure gorputz hori dezagun mugi-mugi gogotsu diote, gure gorputzaren dantzak jartzen omen die dantzan. Berdin dio gorria izan, horia, zuria edo beltzarana. Eta naiz eta geuk gorriak ikusi, ez dira ba eurak gorritzen txantxo azpian.
Baratzako pikuak hiru txurten dituela diote. Eta neska mutil zaliak ankak arin dituela. Ankak arin ditu. Ankak arin ditu. Ankak arinak eta burua arinago. Burua arinago. Burua arinago. Dantzan obeto dakiela, artajorran baino. Ai, oi ene! ZER USTE DUTE? 'Neska gaztiak ez lotsik euki guregana etortzeko, pintxanatarrak beti zai gaude zuekin dantzatzeko' digute behin eta berriro. Baina amatxok pitxi pitxi polit bat zeukan niretzako, apain apain jantzita apapa joateko. Esan nion morea bazan soilik nuela jarriko, pintxo txakur petrala zuelako uxatuko...
Hauek dira gure herriko Iñauterietako kantuen letrak, buruz ikasitako istorioak. Ai, oi ene! Behin ta berriro abesten ditugunak. “Tolosar nexka panpoxak, ez al dugu beste lanik?” galdetzen ziguten Hungariako kaldereroek larunbatean. Bazuten, bagenuen. Istorio hauek berridaztea. Jeikitzea. Jeiki jeiki! Astelehen arratsaldean plaza zaharrean elkartaratzea, ostegun gizenean kale agerraldi erraldoi batean batzea, ERASORIK EZ uztea ERANTZUNIK GABE. Iñauteri alaiaren iragarle behar zuten izan kriseilu, lapiko, pertzak, burruntzali eta eltzeak. Euren burrunbada, tximista eta trumoiak Tolosako kaleetan. Baina euren soinu dardarak argi bizi keinukaria sortu du, itzal iluna proiektatu duena. Egunero bistara dugun itzal hotza, ikasitako kantuen oihartzuna. Lapikoen tximistaren argipean une batez, ilun baino ilunago agertu dena.
Uxa ditzagun itzalak, asma ditzagun hitz berriak gure festa doinuentzat. Batu gaitezen, erantzi ditzagun mozorro eta txantxoak. Jantzi dezagun gure azal gardena, gure barneko kobazuloetan gorderik dauden koloreak ikus ditzatela. Morea, urdina, gorria, morea, morea, horia berdea, lila... Kanporatu ditzagun arnas bakoitzean, otsaileko haize hotza margotu dezatela. Itzalak koloreztatu ditzatela. Mila arnasen lurrunak zeruan idatz dezatela, aski dela. Jaiak, kaleak denonak direla eta ez dela erasorik izango erantzunik gabe. JEIKI JEIKI OI ORTATIK GAURTOLOSARRAK, eta goazen kalera DANOK goizetik.
Aipatutako kantuen hitzak:
http://tolosa.eus/index.php/eu/festak/454-inauteriak/472-i%C3%B1auterietako-kantuen-letrak.html