«Etorri lagun!! Euria ari du eta hemen baditugu aterkiak! Bustitzen ari zara…», hala deika ari da Tolosako azokako postu batetik gazte bat. Tolosan bada azokarik Zerkausitik kanpo, askotan besterik badirudi ere. Euskal Herria plazako merkatua ez da ateratzen bideoetan; ezta segundo bakarra ere. Politikariak ez doaz argazkiak egitera; ezta hauteskundeetan ere. Komunikabideek ezikusiarena egiten dute; ezta notizia bakarra ere. Eta galderak sortzen dira honen inguruan. Erantzunak egongo dira, bilatzeko nahian dago gakoa. Baina erantzun bat argia da: azoka honek ere, ematen dio bizia Tolosari. Azoka eta bizitzaren inguruan aritu gara Youness Abbassid ibartarrarekin.
Larruzko poltsa txiki honek 18 euro balio omen ditu, eta nik 15 euro ordaintzen badizkizut, salduko al zenidake?
Noski! Hemen dena negoziatu daiteke, marokoarrei asko gustatzen zaigu negoziaketaren saltsa. Tratuan aritu gabe, agian ez baitugu ezer saltzen. Eta bi gauza erosten dizkidanari deskontu hobea egiten diot. Aterkiak, poltsak, karterak, galtzak… bada aukera hemen!
Jendeak prezioa negoziatzen al du Tolosako azokan?
Lehen ez zen negoziatzeko ohiturarik, baina azkenaldian ohikoa bihurtzen ari da. Hala ere, esan didate hemen asko aritzen zela tratuan garai batean.
Gustukoa duzu orduan, tratuan aritzea?
Bai, bai… asko, hori Marokon arau orokorra baita. Gustatzen zait, beti ere zentzu komunaren araberako negoziaketa. 18 balio duenean, 5 eskaintzen badizkidate, haserretu egiten naiz. Nik ordaindu dudana baino gutxiago eskainita ez dago negoziaketarik. Gainera, kontuan izan behar da udalei ere ordaindu behar diegula. Marrakexetik zuzenean ekarritako larruzko gauzek prezio bat dute; artisau eran landutako benetako larruarekin eginak baitira. Askotan, produktu merkeak erosten ditugu prezioari begiratuta, baina denboran gutxiago irauten dute. Zein da merkeagoa orduan? Larruzko gerriko batek urteak iraun ditzake, bestelakoek hilabete batzuk.
Azoken mundua zer moduz dago?
Beste tokietan baino hobeto ikusten dut. Gu, Villabona, Errenteria, Zarautz, Hernani eta Tolosan ibiltzen gara. Hemen, Euskal Herrian, Espainiako hainbat tokitan baino osasuntsuago dago azoken kontua. Oraindik badago argi pixka bat…
Zer moduzkoa iruditzen zaizu Tolosako azoka?
Ona da, Gipuzkoako handienetariko dela iruditzen zait. Jende asko etortzen da. Alde batetik, larunbata delako, eta bestetik, Tolosa aldameneko herri guzti hauen ama delako. Villabonako azoka tristeago dago.
Euskaraz hitz eginda, zer esaten dizu jendeak?
«Oso ondo!» animatzen naute. Jendea asko pozten da euskaraz hitz egindakoan. Eta gainera, euskaraz hitz eginda gehiago saltzen da. Bai, bai… hori nabaritu dut.
Eta Zerkausira joaten al zara?
Saltzera ez, nahiz eta baratzea badudan. Hara, intxaurrak eta beste gauza batzuk erostera joaten naiz.
Zer da zuretzako baratzea?
Baratzea dena da. Norberak bere baratzea izango balu, hobeto eta sanoago jango luke. Eskuz egin behar da dena, eta prozesu guztia sentitzen da. Baratzea izatea oso polita da eta asko gozatzen dut. Horrela badakizu zer jaten duzun, bestela ez dakit ba…
Eta baratzezaintzan, hona etorrita, zer deskubritu duzu berria?
Nahiko antzekoa da dena. Tomatea da hobea hemen, bikaina, baina zailagoa da egiten. Han erraz ateratzen da. Eta ibarrako piperra ere aurkikuntza ona izan da, zartaginean frijituta mundiala baita.
Supermerkatuetan gehiago erosten du jendeak azoketan baino.
Hala da, hauek beti beteta daude. Deskontuekin erakartzen dute jendea, gezur txikiez lagunduta. Gauza batek euro bat balio du, eta bi erosita, 1,99 euro. Jendeak hori erosten du, baina azken finean berdina ordaintzen ari da. Gure deskontuak hobeak dira zentzu horretan.
Eta nolakoa da zure bizitzako egun bat?
Astez mekanika ikasten ari naiz eta gidabaimena ateratzen. 18 urte bete berriak, irrikatan nago autoa hartzeko. Arratsaldeetan batzuetan berriz, baratzean aritzen naiz, edota anaiari azokarako gauzak prestatzen laguntzen. Larunbatetan berriz, Tolosako azokara joaten gara.
Eguna betea izanda ere, gustura bizi zara, ezta?
Ezin gara kexatu. Munduan gertatzen dena begiratzen baduzu, ondo bizi garela esan beharra dago. Hemen gurdiari tiraka gabiltza, han, agian, ez genuke inoiz gurdirik izango.
Ibarrako Uzturpe ikastolan ikasi zenuen?
Bai, azken lau urteetan. Irakasle oso jatorrak dauden bertan, ezin naiz kexatu alde horretatik. Hasieran ez nekien ez euskara ezta gaztelera ere, eta dena hain berria ikusita, gehiago kosta zitzaidan. Eta ikaskideekin ere, haserako hoztasunetik, lortu genuen harreman ona sortzea. Orain arabiera, euskara, gaztelera eta frantsesa pixka bat dakizkit, eta nire asmoa hurrengo urtean ingelesa ikasten hastea da.
Zenbat urte Ibarran bizitzen?
Jada sei urte. Hiru urte lehenago etorri zen aita, eta ostera etorri ginen nire 5 anai-arrebak eta ama. Han arreba bat geratu zen paperak ezin eginda.
Eta zer moduzko esperientzia izan da?
Hasieran harrituta, beste gauza bat da, beste mundu bat, beste jende bat… eta hasierako desberdintasun horietatik abiatuta ez da erraza.
Eta zerk piztu zizun hasieran harridura?
Egiten duen euri pilak! Eta baita zein berde dagoen dena. Guk berdetasuna oso denbora motzean ikusten genuen Marokon: mundu berde bat etorri, eta segituan martxa egiten zuen.
Eta lagunekin egoten al zara?
Egia esan, ez daukat denbora handiegirik. Gainera, nik bestelako gauza batzuekin gozatzen dut, baratzea eta azoketara joatearekin lehen esan dudan bezala. Ibarran dudan lagunik hoberena 62 urteko ibartarra da, baratzearen bidez ezagutu nuena. Iaz Marokora elkarrekin joan ginen biok. Harrituta geratu zen. Oso ondo pasa genuen, nahiz eta beroaldiarekin sufritu zuen. Egia esan, ondo konpontzen gara, tarteka haserretzen ez garenik ez dizut esango, baina segituan adiskidetzeko.
Eta handik zer ekarriko zenuke?
Ekartzen dudana! Hango larrua ekarri eta hemen saltzen dut.
Eta hemendik zer eramango zenuke?
Mangera bat eta ura; ura falta da han.
Zer nolako bizimodua dago Marokon?
Badaude oso ondo bizi direnak, goian daudenak; eta badaude, gehienak, bizitza sufritzea tokatzen zaienak. Baina hori toki guztietan gertatzen dela uste dut; hemen ere bai.
Desberdintasun kulturalak egongo dira, baina antzekotasunak ere bai, ezta?
Bai. Beti desberdintasunetan jartzen dugu arreta, baina elkar ezagututa, konturatu naiz berdintasun gehiago ditugula, desberdintasunak baino. Ezagutzen garenean, itxita dauden tarteko ateak irekitzen ditugu. Agintzen dutenek jartzen dituzte askotan tarteko ate itxi horiek, ez herritar arruntek.
Zein da zure ametsa?
Nire ametsa Tolosaldean tailer mekanikoa izatea da. Orain ikasi, eta ea egunen batean ametsa betetzen dudan!
Duela sei urtetik bizi da Youness Abbassid marokoarra Ibarran. Azokaz azoka egiten du lan gazteak, eta horrez gain mekanikako ikasketak egiten ari da; Tolosaldean tailer bat irekitzea du amets.
Ez diogu hau kapritxo hutsagatik: lagun gaitzazu . Eduki hau guztia doan ikus dezakezu euskarazko hitzik gabeko Tolosaldea ez dugulako irudikatzen. Atarikide, iragarle eta erakunde askoren laguntzarik gabe ez litzateke posible hori. Gero eta komunitate handiagoa sortu, orduan eta sendoagoa izango da Ataria: zurekin, zuekin. Ez utzi biharko gaur egin dezakezun hori: egin zaitez Atarikide!
EGIN ATARIKIDE!