Elkarte honen helburua Gipuzkoako ingurune karstikoak babestea, garbitzea eta lehengoratzea da, zabortegi gisa erabili izan baitira. Puntu beltzekin katalogo bat egiten ari dira, eta horiek aurkitzeko ezinbestekoa da herritarren, udalen eta administrazioen laguntza. Hiru jarduera-ildo nagusi ditu: ikerketa eta landa-lana, erakundeekin, eta gizarte-dibulgazioa (eskolak, hitzaldiak, prentsa, txangoak). Lan hori guztia borondatez egiten dute, irabazi asmorik gabe, Naturarekiko grinak bultzatuta (informazioa Lurpeagarbi.com webgunean).
Idatzi honen bidez, elkarte honek kultura geologikoaren zabaltzean egiten duen lana azpimarratzeaz gain, hauxe ere adierazi nahi dut: Geologian prestakuntza duen Bigarren Hezkuntzako irakasle gisa, hezkuntza-maila guztietako irakaskuntza geologiko eskasaren lekuko naiz. Geologia, oinarrizko zientzia bat izanik, Bigarren hezkuntza osoan, ohikoa da Naturarekin zerikusia duten ikasgaien eduki geologikoak gai-zerrendaren amaieran ematea, modu eskasean eta partzialean, ingurumen-deskribatzaileetara soilik bideratuta...
Eta arrazoi nagusia egungo LOMLOE curriculum-esparruan (eta aurrekoetan) eta haren ezarpenean dago.
Horregatik, gogora ekarri nahi dut 2021ean prentsan argitaratu zen LOMLOEren curriculum berrian Geologiaren presentzia egokiaren aldeko adierazpena: (Ehu.eus/es/web/geologia/-/geologia-lomloe)
Manifestu honetan diagnosia, hausnarketa eta proposamenak egin ziren Geologiak unibertsitatez kanpoko hezkuntzan duen presentzia hobetzeko. Manifestu hori AEPECTek (Lurraren Zientzien Irakaskuntzarako Espainiako Elkartea) sustatu zuen, Espainiako Geologia Elkartearen (SGE), Geologoen Elkargo Ofizialaren (ICOG) eta Geologiako Dekanoen Espainiako Konferentziaren (CEDG) babesarekin.
Ezagutza geologikorik gabe, inguratzen gaituen munduaren gure ezagutza eta ulermena ez da osoa, ezin da geodibertsitatea eta bera biodibertsitatearekin duen erlazioa ezagutu, ulertu eta baloratu. Geologiak, biologiarekin batera, munduaren ikuspegi integrala eman behar die ikasleei, eta naturari buruzko erabaki pertsonalak eta kolektiboak hartzeko prozesuetan gaitu behar ditu, herritar gisa aurre egin behar dietenak, besteak beste:
- Baliabide geologikoen jatorria eta mendekotasuna (mineralak, arrokak,ura, lurzoruak, hidrokarburoak...).
- Atmosferaren berotzearen eta klima-aldaketaren eragina, ebidentziak eta ondorioak eta historiaren zehar izan diren beste aldaketa klimatikoen ezaugarriak.
- Arrisku naturalek izan dezaketen eragina (uholdeak eta lurbiziak gure lurraldearen kasuan).
- Ondare geologikoa zaintzeko behar den ezagutza, hau da, planeta eratu duten barne eta kanpoko prozesuak eta iraganeko bizitzaren bilakaera.
- Ingurune fisikoak oreka ekologikoan duen zeregina, ingurumen-jasangarritasuna eta lurraldearen eta baliabide naturalen kudeaketa arduratsua izateko.
Gure ikasleei geologiako oinarrizko ezagutza helarazteko gai izatea funtsezkoa da egungo krisi-egoerak eskatzen duen kultura-aldaketari laguntzeko. Hau da, gizakia naturaren parte dela sakon ulertzeko, gainerako izaki bizidunekiko eta ez-bizidunekiko elkarrekiko mendekotasuna duela.
Gizakiaren eta naturaren arteko lotura eza da ikasgeletan aurkitzen jarraitzen dugun aurreiritzi nagusietako bat, aurreiritzi hau jarrera antropozentrikoen aurrekaria da, krisi ekologikoaren arrazoi nagusia da. Gainera, pertsonen arteko nagusitasun-sinesmenak eragiten ditu, besteen eta ekosistemen abusu-portaera eta degradazioa eragiten ditu.
Hortaz, elkartearen lana nabarmendu nahi nuen, sistema karstikoei buruzko ezagutza herritarrei modu informalean transmititzeagatik. Hala ere, haien lana Tolosaldean zentratuta egon arren momentuz, azpimarratzekoa da akuifero karstikoek garrantzi estrategikoa dutela Euskal Autonomia Erkidegoan, lurralde-banaketa erregularra dutelako eta baliabide hidrikoek, kantitateari eta kalitateari dagokienez, interesa dutelako eta ez bakarrik gure helburu sozial eta ekonomikoetarako bitarteko gisa, baizik eta berezko xede gisa.
Delia Lopez