Iruzkin horiek, gehienbat, biek hezkuntza pribatuari buruz orain arte izan duten jarrera politiko publikoarekin daukate zerikusia. Izan ere, iraganean, biek defendatu dute hezkuntza publikoa, eta biziki baztertu dute hezkuntza pribatuaren aldeko hautua, elitista eta bereizlea delako.
Biek gutxi hitz egin dute honi buruz. Podemos-Ahal Dugu alderdi politikoak ere ez du ezer esan. Pablo Echeniquek hitz egin du, Diario Red egunkarian, duela egun batzuk.
Echeniquek esan du Monterok eta Iglesiasek hiru seme-alabek hezkuntza ona jaso duten ikastetxe publikoan mantentzen dutela alaba, bi seme nagusiak orain ikastetxe pribatu batera joaten direla presio sozialetik babesteko, balio-ingurune segurua eman nahi dietela, eta horrek ohoratu egiten dituela, euren seme-alaben ongizateari lehentasuna eman diotelako, hezkuntza eraldatzailearen aldeko apustua egiten duen zentro bat delako eta zoragarria litzatekeelako sare publikoaren parte izatea, ez baita ikastetxe «pijo» bat, baizik eta balio handiak aldarrikatzen dituen kooperatiba-eskola bat. Era berean, adierazi du aurretik seme-alabak defendatzea dela, «koherentziarik ezaren salaketa faltsuak saihestea baino».
Pablo Iglesias antzera mintzatu da komunikabideren batean.
Ez ditut ezagutzen haien arrazoiak, beren seme-alaben ongizaterako eskola publikoan izan ditzaketen oztopoei buruz beraiek emandako argudioak izan ezik. Ez naiz hor sartuko, bakoitzak bere arrazoiak dituelako erabakiak eremu honetan eta beste edozeinetan hartzeko. Baina, sentitzen dut, ukatu egiten dut entzun diren inkoherentzia salaketak «faltsuak» direnik. Nik ez dut koherentziarik eza salatzen, baina uste dut erabakia ez datorrela bat aurreko hitzekin —oso inkoherentea da—, familia guztiek «beren arrazoiak» dituztelako antzeko erabakiak hartzeko. Nik hau min handiz idazten dut, baita amorru handiz ere, gai batzuetan ezkerrak ez lukeelako inoiz huts egin behar. Eta hori da, zalantzarik gabe, gai garrantzitsuenetako bat.
Abiatzen naiz benetako ezker politikoan, zalantzarik gabe, partekatzen den ideia honetatik: ezinezkoa da pertsona aske eta berdinen gizarte bat lortzea berdintasunean oinarritutako hezkuntzarik gabe. Eta, era berean, uste dut ezinezkoa dela berdintasunean heztea oraindik ere diru publikoz sostengatutako sare pribatuak mantenduz, betiere eskola publikoaren kaltetan.
Eta, diru publikoarekin finantzatzen ez bada ere, hezkuntza pribatua berdintasunaren eta askatasunaren balioetatik urruntzen da, zalantzarik gabe.
Izan ere, egia esan, ikastetxe publikoek hezkuntza eta gizarte-prestazio guztiak eskaintzen dituzte ikasle guztientzat, bereizketarik egin gabe eta kudeaketa publikoaren eta kalitatearen jarraibideei bete-betean men eginez, eremu guztietan.
Izan ere, definizioz, eskola publikoak, bakarra izanik eta botere publikoek kudeatua, edozein arrazoi edo zirkunstantzia pertsonal edo sozialek eragindako bereizketa eragozten du —edo egin behar du—, eta haur guztiak prestatzen ditu beste pertsona eta giza talde batzuekin erabateko bizikidetzan bizi diren bizitza sozial baterako.
Eta, hori horrela izanik, zein dira gaur egun funts publikoekin sostengatutako edo sostengatu gabeko hezkuntza-sare pribatuak mantentzea defendatzeko arrazoiak? Izan ere, ez dago inolako arrazoi objektiborik, eskubide konstituzionalen ikuspegitik, defentsa hori ahalbidetzen duenik.
Betiko arrazoiak dira, zehazten ez badira ere: interes partikularrak, interes ideologiko eta alderdikoiak asetzea eta elite sozial, ekonomiko, ideologiko eta politikoak mantentzea.
Baina, jakina, badira beste arrazoi batzuk, sozialki objektiboak eta onargarriak ez direnak, hezkuntza-sare publiko eta pribatuak batera izateko eredu horri eusteko eta finkatzeko. Betiko arrazoiak dira, zehazten ez badira ere: interes partikularrak, interes ideologiko eta alderdikoiak asetzea eta elite sozial, ekonomiko, ideologiko eta politikoak mantentzea. Hau da, hezkuntzaren aldeko benetako itun sozial baten kontrakoa, pertsona eta talde sozial guztien benetako berdintasun eraginkorrerantz irmo aurrera egitea ahalbidetuko duena.
Errealitateak gizarte-sistema elitista bati eusten dio, aukera-berdintasunaren aurkakoa, ondo hausnartutako, heldutako eta kontziente diren erabakietan. Azkenean, ikastetxe pribatu bat aukeratzen dute ikastetxe publikoak baino prestazio hobeak espero dituztelako. Horrek ez du esan nahi hala denik —izan ere, ez da hala kasu gehienetan—, baina bai da familia horien benetako asmoa. Hau da, sare publikoan hezten den gehiengoarena baino hezkuntza hobea jasotzea —edozein zentzutan— eta hasierako abantaila horretaz gozatu nahi dute.
Errealitatea aldatzea oso zaila da, jakina, batez ere berdintasunean eta askatasun erreal eta eraginkorrean aurrera egiteko, Konstituzioak agintzen duen bezala, beti egongo baitira erresistentzia izugarriak horretarako. Baina gure esku dago erresistentzia horiekin bat ez egitea eta teoria politikoan eta praktika pertsonalean gure helburu eta idealei eusten jarraitzea. Hori ez egitea inkoherentzia izango da beti, nahiz eta arrazoi pertsonalak izan —desberdinak bakoitzarentzat—.