Espainiako legediaren arabera, kasu horietan, enpresaburuak kontratua behin betiko amaitzea erabakitzen badu, langileak eskubidea du zerbitzu-urte bakoitzeko 33 eguneko soldata jasotzeko, kalte-ordaina 24 hilabetekoa izango dela gehienez —gogoan izan 2012ko lan erreformara arte, 45 egunekoa zela zerbitzu-urte bakoitzeko, eta 42 hilabetekoa gehienez—.
Kaleratzea ez den beste arlo batzuetan, kalte-ordain asko, baita lan-arloan ere, benetako kalte-galeren arabera kalkulatzen dira.
Kaleratze injusturako tasatutako kalte-ordainaren arau orokorrak salbuespen bat du, kaleratze baliogabeei edo deusezei buruzkoa. Modu sinplean esanda, kaleratze deusezak edo baliogabeak dira arrazoi diskriminatzaileak dituztenak edo oinarrizko eskubideen aurkakoak direnak. Kasu horietan, legezko ondorioa da langilea berehala enpresan berriz hartzea eta jaso ez dituen soldatak ordaintzea. Horri kalte-ordain bat gehitu behar zaio jasandako kalte moralagatik.
«Kaleratze deusezak edo baliogabeak dira arrazoi diskriminatzaileak dituztenak edo oinarrizko eskubideen aurkakoak direnak»
Hala ere, Lanaren Nazioarteko Erakundearen —LNE— 158. Hitzarmenaren 10. artikuluak eta Europako Gutun Sozialaren —EGS— 24. artikuluak, funtsean, arrazoirik gabe kaleratutako langileek «kalte-ordain egokia edo bestelako konponketa egokia» jasotzeko eskubidea aitortzen dute.
Gizarte Eskubideen Europako Batzordea —GEEB— da EGSren interprete baimendu bakarra. Eta orain arte, Finlandiari, Frantziari eta Italiari buruzko erabakiak hartu ditu, 2016an hasita. Erabaki horietan esan duenez, tasatutako kalte-ordainek ez dute bermatzen konpentsazio edo beste konponketa egoki baterako eskubidea: GEEBren hitzetan, kalte-ordain legal horiek «ez dira behar bezain handiak biktimak jasandako kaltea konpontzeko» eta, beraz, EGS urratzen da.
UGT eta CCOO sindikatuek bi erreklamazio kolektibo aurkeztu zituzten GEEBan, hain zuzen ere gai hau salatzen. GEEBak duela bi aste hartu du erabakia, UGTren erreklamazioari buruz, baina ez da oraindik ezagutuko, datorren uztailaren 29an beranduenez. Halere, ez dago zalantzarik zein den erabaki hori, aurrekoen ildotik jarraituko du eta, sorpresa handia izan ezik.
Behin eta berriz bilatzen da GEEBren izen ona kentzea fronte askotatik, baita judizialak ere, modu ilogikoan, zentzugabean eta behar bezala arrazoitu gabe. Hain zuzen ere, EGS nazioarteko ituna denez, nahitaezkoa da GEEBren erabakiak errespetatzea eta betetzea, GEEB itun hori interpretatzeko eta Estatu sinatzaileen araudia EGSrekin bat datorren edo ez esateko organo gorena eta bakarra da. Beraz, Espainiako Gobernuak betebehar hori errespetatu behar du. Eta epaitegiek ere.
Eta, Gobernua ez badago prest Estatuak Konstituzioan horri buruz egindako aurreikuspenei jarraiki hartutako betebehar hori errespetatzeko, ikuspuntu juridiko hutsetik, Itun hau, hau da, EGS, berariaz utzi behar da. Hau ez da gertatuko, jakina, baina hori izango litzateke koherenteena GEEBren erabakiak bete nahi ez balira. Hala ere, esan beharra dago Finlandian, Frantzian eta Italian ez dituztela oraindik bete.
Ez da erraza izango EGSren 24. artikuluko aurreikuspenak betetzeko lege-irizpideak zehaztea, baina oso segurua da aspalditik aditu asko ari direla horretan lanean, Gobernuan ere bai, behar den bezala.
Eta dagokion tokian eztabaidatu beharko da, hau da, Gorte Nagusietan, Langileen Estatutua arlo horretan Gobernuak iragarritako erreformarako nahitaezko izapideei jarraituz.
Alderdi politiko, akademiko, sindikal, judizial eta beste batzuk lanean ari dira dagoeneko. Ea zentzuz arautzen den! EGSean bermatutako eskubide sozial eta ekonomikoak jokoan daudelako.