Nondik datorkizue mendizaletasuna?
JULEN REKETA: Ni etxekoekin hasi nintzen. Bizkaian martxo deitzen diogu mendira joan eta askari antzeko bat egiteko joerari, eta ni oso txikitatik eramaten ninduten mendira. Lehenik oso ibilbide motzetan ibiltzen nintzen, eta denborarekin luzeagoak egitera eramaten ninduten. Aitarekin hasi nintzen gehienbat, oso kirolaria zen. Bestalde, bi osaba oso kirolari nituen. Kirolean nahiko goi mailan ibilitakoak ziren, eta horiekin ere mendira joaten nintzen noizbehinka.
AITZOL DOIHARZABAL: Nire aita, ama eta osaba-izebak betidanik izan dira mendizaleak, eta txiki-txikitatik egiten genituen txango guztiak mendira ziren. Nora gindoazen galdetzen nuen aldiro, erantzuna bakarra zen: mendira. Bi aukera biano ez nituen, mendia gorrotatu edo mendizale bihurtu, eta bigarrena aukeratu nuen.
Doiharzabal, zure aurrekoek, gainera, iraupen eskia eraman omen zuten Tolosara.
A.D.: Bai. Nire birraitona norvegiarra zen. Tolosara etorri ziren, iltze fabrika bat muntatzera, Mustad izenekoa. Hona iristean, Aralarren elur dezente egiten zuela jabetu ziren. Berriro ere Norvegiara itzuli zirenean, bueltan iraupeneko eskiak ekarri zituzten. Inguruan ibiltzen hasi ziren, eta tolosarrak, haiek ikustean, eurak ere eskiatzen hasi ziren. Hortik dauka Tolosak iraupen eskirako zaletasun hori.
Zuk, Reketa, mendian lanean hasi aurretik, goi mendiak igoak zenituen Errusian, Andeetan eta baita Himalaian ere (Gasherbrum II eta Everest).
J.R.: Nik zorte handia izan nuen Felipe Uriarte ezagutzea. Ikastaro batean ezagutu nuen, eta hor konturatu nintzen benetan nola ibili behar zen mendian, bai kranpoiekin, bai pioletarekin, ibili behar den bezala. Geroztik, hark antolatutako espedizioetara joaten hasi nintzen. Lehena, 1996an izan zen, Pamirko mendikatera. Komunismo [7.495 metro] eta Korzhenevskaya [7.105 metro] igo genituen Tajikistanen. Mendi itzelak dira, Komunismo batez ere. Pamir Himalaiaren oso antzekoa da, glaziarrak erraldoiak eta luzeak dira; bertan ez dago zortzimilakorik, baina ia-ia. Hura izan zen nire lehen esperientzia.
Ondo moldatu al zinen altuerara?
J.R.: Nire lehen esperientzia oso bortitza izan zen. Errusiarrek kontrolatzen zuten orduan dena. Helikopteroan igo ginen beheko kanpalekura, orduan Kirgizistanen eta Tajikistanen gerran zeudelako. Ordu laurden batean 2.000 metrotik 4.400 metrora igo ginen. Hilabete pasatu behar genuen. Altuerara moldatzeko fasean ondo moldatuz gero, ondo, baina, horretarako denbora behar baduzu, oso gaizki pasatzen da. Niri hori pasatu zitzaidan lehen egunetan. Egun batzuetara hobeto sentitzen hasi nintzen, eta Felipek eta biok igo genituen bi mendiak. Oso esperientzia aberasgarria izan zen niretzat.
Nola hasi zineten mendi gidari lanetan?
A.D.: Eskola utzi nuen lehenik, lanean hasi eta dirua behar nuelako Perura joateko. Perutik bueltan, berriro ere lanean hasi behar izan nuen. Kamioi batekin banaketa lanetan hasi nintzen, eta bost urte iraun nuen. Konturatu nintzen lan hori ez zela niretzat egina. Bi urte nituen langabezia probesteko, eta berriro ere ikasten hasi nintzen mendi gidari lanetan aritzeko.
J.R.: Gaur egun askok duten bizitza normala nuen duela hamar urtera arte. Baina neure burua bidegurutze batean ikusi nuen, eta zera mahaigaineratu nuen: ordura arte bezala jarraitzea edo mendi gidari lanetan hastea. Bigarrena aukeratu nuen. Nahiko heldu harrapatu ninduen, 40 urterekin, eta ondokoek ez zuten asko ulertzen. Egia da Euskal Herrian oraindik ere ez dagoela oso onartuta mendi gidarien lana. Ez da oso ondo ulertzen, gehienbat ni bizi naizen inguruan, Laudion eta inguruko herrietan fabrika batean lan egitea delako normalena.
Biok ere hamar urte inguru daramatzazue lanean. Zer behar da mendi gidari on bat izateko?
A.D.: Lehenik eta behin, garrantzitsuena, eskarmentua izatea. Jendearekin enpatizatzen jakitea ere oso garrantzitsua da lanbide honetan, eta hortik aurrera sasoiko egotea eta fisikoki prestatuta egotea.
J.R.: Aitzolek esan duenaz gain, arriskua ondo kudeatzen jakitea ezinbestekoa da. Talde baten segurtasuna bermatu behar izaten dugu, eta askotan oso zaila da. Tartean helburu bat badago, askotan itsutu egiten gara, eta zaila da bezero horri azaltzea gaur ez dela egunik egokiena berak egin nahi duen hori egiteko. Askotan zaila izaten da ulertzea atzera egin behar dugula, eta guretzat ere ez da erraza izaten hori esatea.
Esan al dezakezue hori dela zailena?
J.R.: Bai, zailenetakoa behintzat bai.
A.D.: Pentsa, bezero askok, askotan, beren aurrezki guztiak gastatzen dituzte mendira joateko, eta zure esku uzten dute beren helburua betetzea ala ez. Hori presio handia da.
Jarraitu irakurtzen Berria-n