Hala ere, «betikoaren izenean» tradizioak ezin dira aitzaki gisa erabili gizartearen garapenari uko egiteko edo aldaketari aurka egiteko. Tradizioak balio handia izan arren, gizartearekin batera aldatu eta egokitu behar dira, bestela, geldirik gelditu eta zaharkituta geratzeko arriskua dute. Aurrera begira jarri behar dugu sustraiak ahaztu gabe baina etorkizunari ongietorria emanez.
Tradizioak lotura emozional eta kultural sakonak sortzen ditu gure barrenean. Haien bidez, belaunaldi berriek arbasoen jakintza, balioak eta identitate kolektiboa mantentzen dute bizirik. Tradizioek komunitate bat indartu dezakete, talde identitatea sendotu eta kultura aberastasuna mantentzeko funtzioa betetzen dute. Hala ere, tradizioek betiereko egia edo beharra irudikatzen dutela pentsatzea arriskutsua izan daiteke. Batzuetan, tradizioen atzean dagoen mezua edo zentzua galdu egiten da, eta ohitura hutsean bihurtzen dira, aldaketa eta berrikuntza baztertuz.
Askotan «betikoa» esamoldea erabili izan da aldaketa ekiditeko. Honek esan nahi du tradizioak ezin direla zalantzan jarri edo egokitu, besterik gabe «betidanik horrela izan delako». Argudio hau askotan erabiltzen da gizartearen zenbait eremutan, hala nola genero-roletan, hierarkien edo ohitura jakin batzuen justifikazioan, tradizioaren zurruntasuna agerian utziz.
Bestalde, tradizioaren aitzakia erabil daiteke arriskuak saihesteko edo erantzukizunik ez hartzeko. «Beti horrela egin izan da» esaldia ez da nahikoa justifikazioa gizarte moderno eta aldakor batean. Tradizioak errespetatu daitezke, baina beti errealitate berrietara egokitzeko prest egon behar dute. Zurruntasunak aurrerapena eta hazkundea oztopatzen ditu, eta horrek komunitateak eta norbanakoak atzean uzteko eta baztertzeko arriskua dakar.
Tradizioek balioa izaten jarraitzeko, eboluzionatu egin behar dute. Gizartea etengabe aldatzen ari da, eta horrekin batera, ohitura eta errituek ere aldaketak jasan behar dituzte. Adibidez, hainbat herritan, jai tradizionalak berrikuntzak txertatu dituzte jende gehiagorentzat erakargarriak izateko, teknologia berriak erabiliz edo genero-berdintasunaren alde eginez. Tradizioari egokitzeko gaitasun hori funtsezkoa da bizirik mantentzeko eta belaunaldi berrientzat ere esanguratsu izaten jarraitzeko.
«Tradizioari egokitzeko gaitasun hori funtsezkoa da bizirik mantentzeko eta belaunaldi berrientzat ere esanguratsu izaten jarraitzeko»
Herri baten kultur ondareak, hala nola hizkuntzak, dantzek, gastronomiak edo errituek, gizartearen identitatearen parte dira. Horregatik, tradizioak bizirik mantentzea ezinbestekoa da, baina kultura bizia izatearen gakoak ere horixe behar du izan: mugimendua eta berrikuntza. Mundua aldatuz doa eta tradizio berriak ere sortuz joango dira.