Esperientzi horrekin hasi eta gero, ulertu zuten pazientearen ideiei arreta gehiago eskaini behar zitzaiela, eta baita pazientearen familiari ere. Seikkula doktoreak dioenez, «zenbait pazientek bizimodu nahikoa bitxia eraman arren, bizitza aktiboa dute; baina botikak ematen badizkiegu, eta botika horiek nerbio sisteman duten eragin lasaigarriaren ondorioz, beraien bizitzaren kontrola galtzen dute, pasiboak bihurtzen dira, eta beren burua zaintzeko gaitasuna galtzen dute».
Laponia mendebaldeko instituzio psikiatrikoetan 100 langile inguru ari dira lanean eta guztiek familia-terapian formakuntza jaso dute, eta ondorioz, elkarrizketa irekiaren terapia pazienteak artatzeko modu oso landua da.
Psikosia ulertzeko modu oso desberdina dute, larri kaltetuta dauden giza harremanetan sortzen dela uste baitute. Garbi dute psikosia ez dela buruan bizi; familiako kideen eta pertsonen artean bizi da, gizartean, harremanetan, eta psikotikoa da horri ikusgarritasuna ematen diona, berak bizkar gainean hartzen ditu sintomak eta horiek eramateko pisua.
Familia-terapiako formakuntza dutenez, sistema gai da erantzun azkar bat emateko krisi psikotiko bati. Lehendabizi harremanetan jartzen dira pazientearen inguruko pertsona batekin, eta bera arduratzen da bilera bat antolatzeaz; bilera egiteko lekua familiak eta pazienteak erabakitzen dute. Lekurik gogokoena pazientearen etxea da; bertan biltzen dira gutxienez bi terapeuta edo hiru, eta horiek osatzen dute pazientearen jarraipen osoa egingo duen «taldea». Lehenengo bilera egiten denean, guztiek garbi dute «ez dakitela ezer», eta horregatik, beren lana da «elkarrizketa irekia» sustatzea, guztiak aske senti daitezen pentsatzen dutena adierazteko.
Lehenengo bileretan antipsikotikoak ez dira aipatzen. Pazientea hobeto lo egiten hasten bada, higiene-pautak jarraitzen hasten bada, eta gizarte-harremanak berreskuratzen hasten bada, terapeutek badakite pazientea bere bizitzaren kontrola hartzen ari dela eta medikamentua ez dela beharrezkoa izango. Tarteka benzodiazepina ematen zaie lo egiten laguntzeko edo pazientearen antsietatea gutxitzeko, eta bukaeran neuroleptikoren bat ere egokia izan daiteke dosi txikietan. Gehienetan botika horiek hainbat hilabetetan hartzeko aholkatzen zaie, baina arazoak desagertzen direnean, sei hilabete edo urtebeteren ondoren, edo batzuetan baita hiru urteren buruan ere, medikamentua uzteko pautak ematen dira.
Hasiera-hasieratik terapeutek itxaropen-mezua ematen diete bai pazienteari eta baita senideei ere. Egia da batzuetan berreskuratze-prozesua luze joaten dela bi, hiru edo bost urte, izan ere, nahiz eta sintoma psikotikoak nahikoa azkar gutxitu daitezkeen, pazienteak bere bizitzaren kontrola hartzeko eta gizarte-harremanak berreskuratzeko denbora behar da. Terapeuta-taldeak bilerak egiten jarraitzen du pazientearekin eta familiarekin, eta prozesuak hartzen duen bidearen arabera, bilera horietan parte hartzeko eskatzen zaie baita ere pazientearen irakasleei edo pazientearen lantokiko arduradunari. Garrantzitsua da harreman-eremua, familiarekin eta lagunekin, berriro martxan jartzea.
Laponia mendebaldeko familiak eroso sentitzen dira pertsonak artatzeko modu abegikor honekin. Horri eskerrak sintoma psikotikoak hilabete baino gutxiago irauten dute normalean, eta hasierako tratamendu egoki batekin oso gutxik garatzen dute eskizofrenia. 1980. urteaz geroztik, Laponia Mendebaldean bi edo hiru eskizofrenia kasu berri bakarrik ematen dira urtean, %90 gutxiago.
Parte-hartzaile guztiak borobilean esertzen dira, oso lasai. Norbaitek hitza hartu baino lehen, askotan, isilune bat izaten da, hitz egin behar duena bere pentsamenduak jasotzen ariko balitz bezala. Tarteka barreak ere izaten dira. Inork ez du beste norbaiten gainetik hitz egiten, baina inork ez du denbora gehiegiz hitz egiten. Adeitasuna eta apaltasuna elkarrizketa osoan zehar. Terapeutek beraien artean hitz egiten duten bakoitzean, pazienteak eta familiak arreta handiz entzuten dute, terapeuten aholkuak jasotzea baino nahiago baitute benetan zer pentsatzen duten jakitea, zintzotasuna.
Garbi dago jarrera errukitsu eta maitekorrago batekin laguntzeko intentzioak «mirariak» egin ditzakeela, eta zalantzarik gabe, besteen aurrean garen bezalakoak agertzeko baimenarekin sentitzea balio terapeutiko gehien duen efektu psikologikoetako bat da.
Daniel Mackler-en Open Dialogue dokumentala ikusgai gaztelaniako azpidatziekin; http://wildtruth.net/dvdsub/es.