Zerbeza, etxean bertan

Ia bi urte daramate zerbeza egiten Axier Saizar, Mikel Tolosa, Ander Beloki, Axier Matxinea, Aritz Mujika, Iñaki Urkizu, Xabier Mujika eta Mikel Beloki berastegiarrek mediku etxe zaharrean. Berastegiko kultur asteko azokan segituan geratu ziren eramandako guztia salduta, eta enkarguz jaso zituzten eskaerak prestatzen ari dira orain.

Sabstian du izena garagardoak. Eta badu bere esanahia. Berastegiko San Sebastian ermitaren laburdura moduan asmatua da. Garagardogileen hasierako amets, ideia, burutazio batetik dator izena. Egileek azaldu dutenez, «brometan bururatu zitzaigun San Sebastian ermitan zerbeza egiten hastea egokia izan zitekeela, patroiaren eguna kenduta, urte guztian erabilerarik gabe egoten baita». Hala, etorkizunean Leitza aldera dagoen Aintzergako lautadan gari eta garagarra ereingo zutela, eta ermitako muinotik bai herria, eta baita uzta ere kontrolatzeko moduan izango zirela amestu zuten. Ipuin bat dirudi, baina hortik, garagardoaren izena.

Bi urte bete dira kultur astean Axier Saizarrek garagardoa egiteko ikastaroa eskaini zuenetik. Hortxe piztu zuten sua. Saizarrek denbora zeraman bere kabuz etxean zerbeza egiten. «Guke ingo genike ba …», pentsatu zuten besteek. Ikastaroa amaitzerako, garagardoa egiten hasteko eguna zehaztua zuten.

Mujikatarren etxean bildu ziren lehen zerbeza egiteko, Saizarrek utzitako tresnekin. «Ezjakintasunagatik edo, hanka sartzeren bat egin genuen prozesuan, eta egun hartan egindako botilen hiru laurdenak oraindik sotoan daude», adierazi dute barrez. Garagardoari buruz gehiago irakurtzen eta informatzen hasi zen Aritz Mujika, eta bost litro adina egiteko tresnak erosi eta etxean zeuzkan errezetekin probak egiten hasi zen.

Proba bat eta beste, egiten ari zirena jendaurrean erakusteko ideia izan zuten: «Iazko kultur asterako piztu zitzaigun motibazioa, eta hor hasi ginen talde bezala fundamentu gehiagorekin. Proba batzuen ondoren, itxurazko pare bat errezeta lortu genituen».

Iazko azokako eguna jo zuten begiz. Pintxoekin jarri ohi den postuaren aldamenean irudikatu zuten euren postua, zerbeza mota ezberdinez betea. Hori lortzeko buru-belarri hasi ziren lanean. Helburua argi zuten hasieratik: «Gure nahia guk egindako garagardoa jendeak ezagutzea eta probatzea zen, izan ere, jende askok ez zekien garagardoa egiten hasiak ginenik eta batzuentzat ezustekoa izan zen».

Iazko arrakasta ikusita, aurten ere parte hartzea erabaki dute, eta arrakasta ez da gutxiagora joan. Segituan geratu ziren zerbeza guztiak salduta, eta enkargu bidez eskatzeko aukera zabaldu zuten. Egun, horiek prestatzen ari dira.

BI ZITA, MANTENTZEKO

Udaberri aldean, zerbeza bazkaria ere egin zuten etxean egindako zerbeza mota ezberdinekin. Lau zerbeza mota egin zituzten: bata gariarena, Ander Belokik lortu zuen errezetarekin; bestea tostatua, Axier Saizarren errezeta; beste bat beltza; eta azkena, imperial ipa, Aritz Mujikak errezeta bati tiraka ateratakoa. «Berez lau zerbeza mota egiteko asmoa genuen, baina azkenean bost atera zitzaizkigun. Beltza egiten ari ginela ez zela belzten ikusi genuen, eta ohartu ginen gaizki iritsi zitzaigula osagaietako bat, baina tira, hala ere, oso goxoa atera zitzaigun».

Urteko bi ekintza horiek mantentzeko asmoa dutela adierazi dute, momentuz. Beraz, jarraitzeko asmoa dute.

Orain arte, euren poltsikoa astinduz egin dute lan gehiena. Azokan lortutako diruarekin zati bati eman diote buelta, baina azaldu dute oraingoz ez dela euren helburua dirua irabaztea: «Gure helburua irabaziak ateratzea izan balitz, garestiago edo salduko genuke, baina orain arte behintzat ez dugu saiakera handiegirik egin dirua irabazteko».

Diruaz gain, denbora da zerbeza egiteko behar den osagai nagusia. Arratsalde asko pasa dituzte mediku etxe zaharreko geletan zerbeza egiten. Prozesu bakoitza ezberdina da egin nahi den zerbeza motaren arabera, beraz, ez da inoiz zerbeza bat bestearen berdina, eta ez du denbora berdina eskatzen batak edo besteak.

Lehen pausoa zein zerbeza mota egin nahi den erabaki eta horren araberako osagaiak erostea da. Ondoren, hiru fasetan banatzen dute prozesua. Lehena mazerazio fasea da. Iturriko ura erabiltzen dute horretarako, klororik gabekoa behar baitu izan. Herriko iturrietatik hartzen dute: «Normalean, Elberdin, Igaldek edo Jolazungotik».

Behin mazeratuta, irakiten jartzen dute zukua, eta bigarren fasea hasten da. «Hor, lupulua eransten zaio egonkortasuna, garraztasuna eta usaina emateko». Prozesu hori amaitzean, azkar hoztea komeni da. Ondoren, legamia eransten zaio hartzitzeko, hau da, azukrea alkohol bihurtzeko. Horrela, astebete geldirik egon behar izaten du eta iragazkietatik pasa ondoren, dextrosa izeneko azukre mota bat eransten diote eta botilatan sartzen dute. Hilabete ingururen bueltan, zerbeza mota guztiak edateko moduan jartzen dira.