Nolako kaleak zeuden Asteasun orain dela 150 urte?

Tolosaldeko Ataria 2015ko ira. 29a, 11:16

Asteasuko udal artxiboak artikulu interesgarri bat argitaratu du aitzina bateko herriko kale izendegiaren inguruan. 1897an jarri zituzten kale guztien plakak euskaraz.

Artikuluak aipatzen duenez, Gipuzkoako Estatistika sailak galdeketa bat bidali zuen 1863. urtean, kaleetan izenak edo etxeetan zenbakiak jarrita ote zeuden galdetzeko. Beste zenbait galdera bazeuden galdetegi horretan: "Zenbaki hauek korrelatiboak al dira? Herri sarreran izena jarri al da? Nekazal auzoak zatitu al dira? Udal bulegoak prest daude aldaketa berriak jasotzeko?"

Herri sarreran izena ez jartzearen aitzakia, adibidez, hauxe izan zen: “En las entradas y salidas de esta población no se colocaron las lápidas de que habla la regla 15 por evitar la deformidad que naturalmente resultaría con no estar numeradas las casas con iguales o parecidas lápidas, pero esto no obstante se ha practicado lo que en otros pueblos respecto a este punto, esto es, que para la designación del pueblo partido judicial y Provincia a que corresponde se ha hecho uso de la tinta en los pasages correspondientes”.

Herriko etxeen zenbakien inguruan, berriz, dokumentuek diote etxeen jabeek ez zutela "gasturik ordaindu nahi zenbakiak jartzeko": “Esta población tiene numeradas las casas y rotuladas las calles pero sin azulejos, por cuanto algunos dueños de las fincas se resisten a costearlos, fundados en que la mayor parte de los pueblos situados en la carretera están numeradas con tinta al simil que esta retirada villa, sin ocasionar gastos en la compra de chapas. Se advierte para lo que conduzca que en el centro del pueblo existen un juego de pelota y especie de una plazuela para la prueba de ganados, sin que lleven ninguna rotulación”…

Honen ondorio izan zen herriko kaleetan izena duten burdin esmaltatuzko plakak jartzeko erabakia. Hauek Eibarko Paulino Elejalde enpresariari eskatu zizkioten. “…estas placas son de hierro esmaltado, de fabricación muy esmerada y las únicas recomendadas para el objeto por su hermoso aspecto, limpieza y duración…”.

Bi hizkuntzetan egitea proposatu zuten, Foru Aldundiak gutun bidez hala eskatu baitzien Gipuzkoako herri guztiei “…en cumplimiento de un acuerdo que la Excma. Diputación ha dirigido a los Ayuntamientos de los pueblos, para que (…) se pongan rotulaciones dobles en las lenguas vascongada y castellana”.

Baina Asteasuko Udalak ez zituen edonolako izenak nahi bere kaleetan: Kale Nagusia, Chillar kalea, Miretsien kalestua, Konsejuecheco plazachoa, Fueroen plaza, Peajelekurako bidea, Elizmendiko echadi-bidea, Errekondoko Pedro Jaunaren plazachoa, Onkeriol Donekar Aita Julian Lizardikoaren kalea, Gure Gordatari Done Pedro Apostoluaren plaza, eta Aguirreko Juan Bautista Jaunaren karrika.

Luze xamarrak. Elejalde jaunak beste aurrekontu bat prestatu behar izan zuen. Bertan aitortzen zuen kale izen gehienak euskaraz bakarrik idatzi behar baziren ere plaka batzuk handiagoak egin behar zirela. Gorabeherak sortu zituen horrek, baina guztiak gaindituta, 1897ko uztailean Asteasu euskarazko plakaz eta zenbakiz bete zuten 110 pezetaren truke.

Artikulu osoa irakurtzeko

Ez diogu hau kapritxo hutsagatik: lagun gaitzazu . Eduki hau guztia doan ikus dezakezu euskarazko hitzik gabeko Tolosaldea ez dugulako irudikatzen. Atarikide, iragarle eta erakunde askoren laguntzarik gabe ez litzateke posible hori. Gero eta komunitate handiagoa sortu, orduan eta sendoagoa izango da Ataria: zurekin, zuekin. Ez utzi biharko gaur egin dezakezun hori: egin zaitez Atarikide!


EGIN ATARIKIDE!