Zein animorekin hartu duzu kargu berria Gipuzkoako Sagardogileen Elkartean?
Animoarekin, gogoarekin eta ilusioarekin hartu dut baina baita errespetuarekin. Nik sei urte daramatzat zuzendaritza batzordeko kide bezala. Orain arte lehendakariorde izan naiz eta orain lehendakari. Kargu handia da presidentea izatea, baina ahal dena egiten saiatuko gara.
Nola antolatzen zarete elkartean?
Gaurko egunean 42 sagardogile gaude eta sagardo munduan dagoen guztia mugitzen dugu: turismoa, diru laguntzak, ekoizpena... Enpresa txikiak gara normalean, familia artekoak gehienak, baina aldi berean mugimendu handia ibiltzen dugunak. Ikusi besterik ez dago txotx garaiak zenbat jende mugitzen duen. Potentzial handiko enpresak gara.
Denboraldiko lana al zuena?
Urte guztian dago lana sagardotegian. Ikusten ez den lan asko dago: hasi sagastietan eta botilaratu bitartean. Txotxetik ekoizten dugun sagardoaren parte bat saltzen dugu baina gehiena botilaratu eta gero merkaturatu egin behar izaten dugu.
Azalduiguzu etxe honen historia.
1982an gure aitak etxe hau sortu zuen eta jubilatua dago eta orain bi anaiak gaude hemen dedikazio osoz Aburuza sagardotegian lanean.
Zuek sagardogintzan hasi zinetenetik, asko aldatu al da sagardoa bera?
Bai noski, dena aldatzen doa. Garaian garaikoa produktua bilatu behar dugu guk eta garai batetik hona batez ere garraztasun aldetik aldatu da sagardoa. Lehen sagardo gogorragoak egiten ziren eta orain berriz, edan errazagoak.
Zenbatean erabiltzen duzue sagardogileek sagardoa bertako sagarrarekin?
Uztaren arabera izaten da hori, aurtengoa adibidez oso ona izan da. Gutxi gora behera, %65-70 inguru bertako sagarrarekin egina dago. Gure nahia elkartetik %100 bertako sagarrarekin egitea da, eta pixkanaka lortzeko bidean goazela uste dut.
Ekoizpen prozesuan betekizun asko dituzue sagardogileek?
Gu geu gara geure buruarekin zorrotzenak. Osasun eta garbitasun arloan oso estu hartzen ditugu neurriak badakigulako jakin guretzako hobea dela. Lehengo era zaharrean egiten da sagardoa baina makinaria aldetik salto handia eman da.
Inbertsio handiak eskatzen ditu horrek.
Makinaria garestia da eta sagardoak duen prezioarekin, nahi adina inbertsio asko ezin izaten dugu egin, elkartearen helburua ahalik eta baldintza egokienak bilatzea da hobekuntzan aurrerapausoak emateko.
Kupel batetik bestera, etxe batetik bestera, urtetik urtera... ezberdina da sagardoa?
Bai, dudarik gabe. Etxe batetik bestera asko aldatzen da eta horrek du xarma. Urtetik urtera ere aldatu egiten da. Uztan eguraldiak agintzen du eta aurtengoa da horren adibidea. Iazko sagardoak oso arinak ziren, lasaiak, suabeak. Eta aurtengoak dena bestaldekoa du: izan dugun uda eta udazken lehorrak markatu du aurtengo sagar uzta, kalitate handikoa izan dena. Aurtengo sagardoa, beraz, kontzentratua da, garratzagoa da, freskoa, aurreko urteetako baino kolore handiagoakoa, gorputz gehiago duelako. Garai batean egiten zen sagardoaren tankera gehiago du. Garraztasun handia du. Geroz eta igualtsuagoak izan daitezke egiten ditugun sagardoak baina ez dira inoiz berdinak izango, produktu bizia baita gurea.
Zenbat litro ekoizten dituzue urtean elkartean biltzen zareten sagardozaleok. ?
Ez dizut zehatz esango, baina zazpi-zortzi miloi litro izan daitezke.
Zenbaterainoko garrantzia izango luke sagardogileentzat sor-marka bat lortzeak?
Guk uste dugu prestigio dezente emango diola sagardoari, bai hemen baina batik bat hemendik kanpora. Horregatik egin nahi dugu sagardo ahalik eta gehiena bertako sagarrarekin, sor-markari bultzada eman eta gure produktua kanpora erakusteko. Prozesu luzea da, hiruzpalau urte daramatzagu lanean eta beste hainbeste beharko ditugu. Europako Batasunak erabakitzen du eta orain, bertako erakundeekin, Gipuzkoako Foru Aldundiarekin eta Eusko Jaurlaritzarekin ari gara lanean. Gustura gaude erakundeek sinisten dutelako eta aurrera aterako dela uste dugu.
Egoki zerbitzatzen da sagardoa?
Sagardoa hain bizia da, berez defentsa gutxi ditu eta beraz zerbitzatzeko orduan garrantzitsua da nola tratatzen den produktua. Ostalaritzarekin elkarlanean aritu nahi dugu elkartetik formazio hori eskaintzeko: tenperatura zaindu, apur bat astindu behar da botila ama mugitzeko, zerbitzatzeko era... Gauza asko hartu behar dira kontuan.
Zenbateraino da garrantzitsua sagardogileentzat txotx denboraldia?
Ekoizpenaren %10-15 inguru saltzen dugu txotx garaian. Krisia besteei bezala eragin digu, baina erritual bezala jarrita dago sagardotegia eta urtean afari pare bat egin nahi izan ditu jendeak. Iaz, dagoeneko, alaiago sumatu genuen jendea eta horri eustea espero dugu aurten. Mugimendu gehiena iñauterietatik aste santuak bitartean izaten dugu. Jende gazteak ez du hainbesteko ohitura etortzeko eta horiek erakarri beharko genituzke eta haiei erakutsi sagardotegiko kultura zein den. Ez da parranda leku bat bakarrik, nik esaten dut elkarte baten antzekoa dela, mahai batetik bestera harremanak egiten dira eta hori da sagardo kulturak duen gauza politenetakoa.
Aduna, ez dago sagardoaren lurraldea deitzen zaion horretan.
Izen horrekin, Astigarraga - Hernani inguruari ezagutzen zaio, baina nik esango nuke Gipuzkoa batik bat, baina Euskal Herri osoari esan beharko litzaiokeela. Tolosaldean bertan ere sagardo litro pila egiten zen bere garaian,nahiz eta gaur egun asko galduta egon. Gehien eusten dioten lurraldeari deitzen diote orain sagardoarena.
Botilan merkaturatzen duzue sagardo gehiena. Nola daramazue salmenta?
Gogorra da lan hori eta horretan ere ikasi beharra dago. Harremanak egin behar dira eta alde batetik bestera mugitu. Nik uste duintasun bat eman behar diogula sagardoari bere prezioan. Guk prezio baxutan gabiltza, baina kontsumitzaileari beste prezio bat iristen zaio. Nik ez dut esango zenbatean saldu behar den sagardoa, baina ahalegin bat egin behar dugu ostalariekin elkarlanean aritu eta salneurriak adosteko.
Eta hemendik kanpora jotzen al duzue sagardoa saltzera?
Gehienbat Gipuzkoan saltzen da. Nafarroan eta Bizkaian ere bai eta hasiak gara estatuan saltzen. Sagardogileen Elkartean, sagardozale batzuk elkartu dira eta AEBri begira ari dira. Basque izenarekin aterako da eta labeleko sagardoa izango da; hango merkatuari begira ari da lanean sagardogile talde hori eta aipatzen dutenez produktu naturalaren izaera hori asko gustatzen zaie hango bezeroei.
Turismo arloan zein asmo dauzkazue hurrengo urteetarako?
Sagardotegiak ari gara baita ere turismoa sustatzen. Txotxa ere bada ekitaldi turistikoa eta geroz eta jende gehiago gerturatzen da. Haiei begira berranto0latu beharko ditugu sagardotegiak: katak, maridajeak, bisita gidatuak egiten ditugu... elkartean gai fuertea izango da hau hurrengo lau urteetan.
Eta zuen produktua gizarteratzeko zein ahalegin egiteko asmoa duzue?
Sagardo Apurua izeneko festa egin dugu bigarren urtez eta Donostia 2016aren barruaren ere erakutsi nahi dugu gure produktua. Bere garaian sagardoa nola egiten zen erakutsi eta jendeak gustu handiz hartzen du. Ekimen guztiak dira ongi-etorriak sektorearentzat. Sagardo egunetan adibidez, kultura eta produktua erakutsi eta marketing-a egiteko aukera dugu sagardozaleok.